Een hogere kans op obesitas: wat nu? Dik zijn zit deels ook in de genen. Dan maar testen op obesitas?

Steeds meer mensen hebben last van vetzucht of obesitas – zwaar overgewicht. Dit kan problemen met zich meebrengen als hart- en vaatziekten, diabetes en artritis. Veel mensen zijn nog steeds van mening dat dikke mensen eenvoudig weg geen zelfbeheersing hebben en lui zijn. Maar als dat zo is hoe komt het dan dat de ene persoon die de hele dag achter zijn bureautje zit te snoepen, slank blijft en de ander niet?

Oorzaken van obesitas

Wetenschappers hebben zich gestort op onderzoek naar de oorzaken van obesitas. Ze willen achterhalen waardoor steeds meer mensen te dik zijn en wat er aan gedaan kan worden.

Velen zijn van mening dat de verleidingen in onze maatschappij zo groot zijn dat het geen wonder is dat mensen dik worden. De overvloed aan allerlei snoep en fast food, computerspelletjes en televisie kanalen zorgen er volgens hen voor, dat vooral kinderen steeds dikker worden en minder bewegen. Wat daarbij nog wel een onderwerp van discussie blijft, is hoe het komt dat de ene persoon meer last heeft van deze verleidingen, dan de andere. Blijkbaar hebben sommigen aanleg om te reageren op die omgeving door te zwaar te worden.

Obesitas in de genen

Uit genomics onderzoek is gebleken, dat er genen zijn die een rol spelen bij het ontstaan van obesitas. Er zijn een aantal zeer zeldzame genen die storingen in de stofwisseling van mensen veroorzaken, waardoor zij veel te dik worden. Daarnaast zijn er hele groepen genen die er voor zorgen dat sommige mensen sterker reageren op een obesogene (dikmakende) omgeving, waardoor zij meer risico lopen om dik te worden. Een aantal wetenschappers spreekt zelfs van de mogelijkheid dat sommige mensen een sterker hongergevoel hebben of aanleg hebben om verslaafd te worden aan eten.

Obesitas-onderzoek bij muizen

Het ob gen (van obesitas) zorgt ervoor dat de muis geen leptine aanmaakt. Leptine is een hormoon dat er voor zorgt dat de muis zich verzadigd voelt. Met het ob-gen heeft de muis dus altijd honger en blijft dooreten. Een vergelijkbare mutatie komt, zij het zeer zelden, ook bij mensen voor.

Obesitas test

Met het bekend worden van deze genen of genengroepen is het in de toekomst waarschijnlijk mogelijk om een DNA-test te ontwikkelen voor obesitas. Met een dergelijke test zou dan gekeken kunnen worden, hoe groot de kans is dat je dik wordt. Zo ’n test zou veel gezondheidsvoordelen kunnen opleveren. Als je vroeg weet of je aanleg hebt om dik te worden, is het misschien gemakkelijker om op je lijn te letten voordat je te dik wordt. De commercie is hier al bovenop gesprongen. Er zijn al een aantal bedrijfjes op de markt die DNA testen aanbieden voor zaken als botgezondheid en suikerziekte. Deze bedrijven zijn ook bezig met het maken van een obesitas DNA test. Op de betrouwbaarheid van de tests is veel aan te merken. Voordat er echte serieuze testen voor obesitas komen, is het interessant om te kijken wat de gevolgen zouden zijn van zo’n test.

Lekker (on)gezond

Eén van de praktische problemen van een obesitas-test is dat deze alleen zal aangeven dat iemand x% kans heeft op obesitas. Naast aanleg is leefstijl sterk van invloed op het krijgen van overgewicht. De vraag is dus of onzekere informatie over kansen iemands gezondheid vooruit helpt. Zou jij als je wist dat je aanleg hebt om dik te worden ook daadwerkelijk gezonder gaan leven? Kijk bijvoorbeeld naar roken. Roken, zo weet inmiddels iedereen, verhoogt de kans op longkanker aanzienlijk, maar nog altijd zijn er veel mensen die roken.

Vrijkaartje of dwangbuis?

Het ondergaan van een psychologische test kan ook psychische consequenties hebben. Stel dat uit een test blijkt dat je veel kans hebt om dik te worden. Misschien ben je je hele leven bang om dik te worden en kan je niet meer genieten van eten. Als uit de obesitas test blijkt dat je weinig risico loopt om dik te worden zou dit een vrijkaartje kunnen zijn voor een ongezonde leefstijl.

Maatschappelijke uitsluiting

Het is moeilijk te voorspellen wat de maatschappelijke betekenis zal zijn van een obesitas test. Mogelijk worden mensen die kans hebben om dik te worden nauwlettend in de gaten gehouden en voelen zij zich door hun omgeving verplicht om een dieet volgen. Of heeft hun omgeving meer begrip, juist omdat ze dikmakende genen hebben en er zelf weinig aan kunnen doen?

Wetgeving vereist

Bij het testen komt informatie vrij die gebruikt zou kunnen worden door door werkgevers of verzekeringsmaatschappijen bij het aannemen van mensen. DNA tests voor obesitas kunnen voor en nadelen hebben daarom is goede wetgeving noodzakelijk.

Besluit

Obesitas zit dan wel deels in de genen, toch is en blijft het noodzakelijk dat iedereen gezond eet. Zowel mensen die meer kans maken op overwicht, als diegene die er weinig kans op maken, varen er wel bij.

Indien je meer wil weten over gezonde voeding kan je steeds een BCM-aviseur raadplegen. Zij helpen u graag op weg naar gezonde voeding. De lijst kan je vinden op www.bcminfo.be