“Wie groot en sterk wil worden, moet zijn bord leegeten.” Wie heeft zijn ouders dit niet horen zeggen? Lees hier hoe jeugdervaringen invloed hebben op ons eetgedrag en mogelijk ook op overgewicht. Gelukkig kunnen we slecht aangeleerd gedrag ook weer veranderen.

We zijn geboren zoetkauwen

We worden geboren met een voorkeur voor zoetigheid en een afkeer voor zout, zuur en bitter. Dat heeft de natuur zo geregeld zodat we giftige stoffen, die vaak bitter zijn, vermijden, en we geen genoeg kunnen krijgen van energierijk voedsel zoals moedermelk. Via de moedermelk leren al meteen nieuwe smaken ontdekken. Hoe gevarieerder de moeder eet, hoe meer smaken de baby proeft via de moedermelk.

Eten is een kwestie van gevoel

Later leren we dat niet alles wat zoet is, goed voor ons is. En dat bitter voedsel niet altijd giftig is. Groenten zoals courgette of kool smaken wellicht bitter, maar leveren belangrijke vitaminen en mineralen. Of we iets lekker vinden of niet wordt vooral bepaald door de ervaring die we ermee hebben. En door iets vaker te eten, gaan we de smaak waarderen.

Onze voorkeur voor bepaalde voeding wordt met de paplepel ingegoten. Daarom is eten in een positieve sfeer belangrijk. Dreigen met ‘geen toetje als je je groenten niet eet’, werkt averechts. Wie tijdens de kindertijd wordt gedwongen een bepaald voedingsmiddel te eten, ontwikkelt er juist een afkeer tegen. Vaak voor de rest van zijn leven. Alle eet-ervaringen uit onze kindertijd hebben invloed op onze eetgewoonten later.

Nog een voorbeeld: wie als kind werd getroost met snoep, zal ook later ontspanning en troost vinden in zoetigheid zoals chocolade. Gedragspatronen werken obesitas in de hand. Het goed nieuws is dat we slechte gewoonten kunnen veranderen.

Verander je slechte eetgewoonten in 3 stappen

Stap 1: het identificeren van slechte gewoonten

Kijk kritisch naar jezelf en probeer slechte gewoonten te herkennen. Waarom snack je bijvoorbeeld elke middag? Heb je honger of is er een andere oorzaak? Voor veel mensen is het gewoonte een zak chips leeg te eten terwijl ze tv kijken, of om in stressvolle situaties haastig een reep chocoladeweg te werken. Ook oude gewoonten zoals het leegeten van je bord terwijl je allang verzadigd bent, zijn gewoonten overgewicht in de hand helpen.

Stap 2: stopsignalen vastleggen

Nu is het tijd om strategieën te bedenken die de slechte gewoontes veranderen. Dit kan door zogenaamde stopsignalen vast te leggen. Is het nog geen etenstijd, stop dan even en denk na wat je echt wilt. Misschien verzadigt een glas water of ander caloriearm drankje. Het kan ook helpen om een stoplijst te maken van slechte voeding, zoals chocoladerepen of chips. Dit helpt je om niet zomaar onbewust te gaan snacken, maar even stil te staan bij wat je echt wilt.

Stap 3: eetprikkels controleren

Veel mensen krijgen spontaan honger bij de aanblik of geur van eten. Door dit soort eetprikkels te vermijden, kom je minder snel in de verleiding.  Laat bijvoorbeeld geen restjes eten staan. Doe nooit boodschappen als je honger hebt. Koop alleen iets lekkers als er bezoek komt, of leg traktaties ver weg in een kast zodat je het niet dagelijks ziet. Voor volwassenen geldt, hoe groter het aanbod eten, hoe meer er wordt gegeten. Bij een uitgebreid buffet eet bijna iedereen te veel. Een diner van een paar gangen maakt dat al moeilijker.

Het is niet gemakkelijk om nieuwe eetgewoonten aan te leren. Dat vergt tijd. Door de drie stappen consequent toe te passen, buig je oude gewoonten die dik maken langzaam om in gezond eetgedrag, passend bij een slank en gezond lichaam.